فرض کنید در حال قدم‌زدن در خیابان هستید که ناگهان صدای فریادی می‌شنوید. مردم جمع شده‌اند، فردی روی زمین افتاده و کسی نمی‌داند باید چه کار کند. در این لحظه، دانستن چند مهارت ساده اما کاربردی می‌تواند تفاوت بین زندگی و مرگ را رقم بزند. کمک های اولیه در مواقع اورژانسی فقط یک مهارت پزشکی نیست. این دانشی‌ست که باید در جیب ذهن همه‌ی ما باشد. بیایید با هم در این مقاله حامی طب متین، قدم به قدم مرور کنیم که در چنین لحظاتی چه باید کرد.
ارزیابی صحنه: اولین قدم کمک های اولیه در مواقع اورژانسی
قبل از آن که برای کمک جلو بروید، باید یک کار بسیار مهم انجام دهید: ارزیابی صحنه. کمک های اولیه در مواقع اورژانسی با تشخیص شرایط شروع می‌شود. آیا محل حادثه امن است؟ آتش، مواد شیمیایی، ترافیک یا خطرات دیگر در کمین نیستند؟ اگر فضا ناامن باشد، جان شما هم در خطر است و نمی‌توانید کمک موثری ارائه دهید.
با دقت به اطراف نگاه کنید، اگر شرایط پایدار است، به سمت فرد آسیب دیده بروید و از اطرافیان درباره‌ی اتفاقی که افتاده اطلاعات بگیرید. همین اطلاعات اولیه می‌تواند برای تشخیص بهتر نوع کمک های اولیه در مواقع اورژانسی بسیار موثر باشد.
اول ایمنی، بعد اقدام: اصل طلایی در کمک های اولیه در مواقع اورژانسی
شاید هیجان لحظه باعث شود بخواهید سریع به کمک فرد آسیب دیده بروید، اما قبل از هر کاری باید مراقب خودتان باشید. کمک های اولیه در مواقع اورژانسی زمانی موثر خواهد بود که کمک‌کننده خودش سالم باشد. استفاده از تجهیزات محافظتی مثل دستکش یا ماسک (در صورت در دسترس بودن) می‌تواند از انتقال آلودگی‌ها جلوگیری کند. حتی در نبود این ابزارها، می‌توانید با وسایل موجود، مانعی میان خود و فرد مصدوم ایجاد کنید تا ایمنی نسبی برقرار شود.
تماس با اورژانس: وقتی کمک های اولیه در مواقع اورژانسی تنها کافی نیست
گاهی شرایط به گونه‌ای‌ست که حتی اگر دانش کافی در مورد کمک های اولیه در مواقع اورژانسی داشته باشید، باز هم باید از افراد حرفه‌ای کمک بگیرید. در این مواقع، تماس با اورژانس نباید به تأخیر بیفتد. اطلاعاتی مثل موقعیت مکانی دقیق، وضعیت مصدوم، علائم حیاتی و نوع حادثه را به طور خلاصه و واضح بیان کنید. اگر در جایی هستید که امکان تماس وجود ندارد، از دیگران کمک بخواهید یا از روش‌های سنتی‌تر مثل صدا زدن، استفاده از چراغ یا سوت استفاده کنید.
انجام CPR: مهارتی حیاتی در کمک های اولیه در مواقع اورژانسی
اگر فرد آسیب دیده نفس نمی‌کشد یا ضربان قلب ندارد، بلافاصله باید احیای قلبی ریوی یا همان CPR را شروع کنید. در روند کمک های اولیه در مواقع اورژانسی، انجام صحیح این تکنیک می‌تواند جان فرد را نجات دهد.
اگر تخته cpr ندارید، ابتدا فرد را به پشت بخوابانید و کف دستانتان را روی مرکز قفسه سینه‌اش قرار دهید. با فشاری منظم، سریع و عمیق (حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ بار در دقیقه)، قفسه سینه را فشرده کنید. پس از ۳۰ بار فشار، دو تنفس مصنوعی بدهید. این چرخه را تا زمانی که فرد واکنش نشان دهد یا نیروهای امدادی برسند ادامه دهید.
کنترل خونریزی: گام حیاتی دیگر در کمک های اولیه در مواقع اورژانسی
در مواجهه با خونریزی شدید، سرعت عمل نقش کلیدی دارد. کمک های اولیه در مواقع اورژانسی برای زخم‌های باز با اعمال فشار مستقیم روی محل خونریزی آغاز می‌شود. از یک گاز استریل یا پارچه‌ی تمیز استفاده کنید و ناحیه‌ی زخمی را بالاتر از سطح قلب قرار دهید. اگر خونریزی متوقف نشد، حتی می‌توانید از تکنیک تورنیکه (در صورت آموزش دیده بودن) استفاده کنید.
یادتان نرود که در این شرایط باید هوشیاری، نبض و تنفس فرد را تحت نظر بگیرید و اگر علائم شوک مانند سردی پوست، رنگ‌پریدگی یا بی حالی ظاهر شد، فوراً وارد مرحله بعدی شوید.
مدیریت استرس: بخش مهمی از کمک های اولیه در مواقع اورژانسی
شوک یکی از پاسخ‌های طبیعی بدن به آسیب یا استرس شدید است و اگر به‌درستی مدیریت نشود، عوارض جدی در پی دارد. کمک های اولیه در مواقع اورژانسی برای مدیریت شوک شامل دراز کشیدن فرد روی زمین، بالا بردن پاها (حدود ۳۰ سانتی‌متر) و گرم نگه داشتن اوست.
نباید به فرد شوک دیده چیزی بخورانید یا بنوشانید. فقط آرامش او را حفظ کنید و تا رسیدن اورژانس وضعیتش را تحت نظر بگیرید.
بی حرکت سازی آسیب‌های اسکلتی: دقت بالا در کمک های اولیه در مواقع اورژانسی
اگر با آسیب‌هایی مثل شکستگی یا دررفتگی مواجه شدید، حرکت دادن مصدوم می‌تواند اوضاع را بدتر کند. در روند کمک های اولیه در مواقع اورژانسی برای چنین شرایطی، باید عضو آسیب دیده را ثابت نگه دارید، ترجیحا با آتل یا پارچه یا تجهیزات ثابت سازی بیمار. از بلند کردن یا جابه‌جایی بی مورد فرد به شدت پرهیز کنید، مگر اینکه جان او به دلیل شرایط محیطی در خطر باشد.
خلاصه ۵ اقدام مهم در کمک های اولیه در مواقع اورژانسی
گاهی بهتر است به صورت خلاصه، چند اقدام کلیدی را داشته باشید:
۱. بررسی ایمنی صحنه
۲. استفاده از تجهیزات محافظ شخصی
۳. تماس سریع با اورژانس
۴. انجام CPR در صورت ایست قلبی
۵. کنترل خونریزی و مدیریت شوک
سوالات رایج درباره کمک های اولیه در مواقع اورژانسی
اگر کسی دچار خفگی شود چه باید کرد؟
اگر هنوز هوشیار است، او را به سرفه کردن تشویق کنید. در صورت ناتوانی در تنفس، از ضربات پشت و مانور شکمی استفاده کنید.
در هنگام تشنج چطور کمک کنیم؟
اشیا خطرناک را از اطرافش دور کرده، چیزی نرم زیر سر او بگذارید و بعد از پایان تشنج او را به پهلو بخوابانید.
اگر فردی واکنش آلرژیک شدید نشان داد چه کنیم؟
در صورت وجود تزریق آدرنالین، کمکش کنید استفاده کند و بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.
برای سوختگی چه اقداماتی لازم است؟
حداقل ۲۰ دقیقه با آب خنک محل را شست‌وشو دهید، از کرم استفاده نکنید، و محل را با پانسمان استریل بپوشانید.
نتیجه گیری
کمک های اولیه در مواقع اورژانسی دانشی نیست که فقط متخصص‌ها به آن نیاز داشته باشند. این مهارت‌ها برای هر انسانی لازم‌اند؛ چرا که حوادث خبر نمی‌کنند. با آمادگی، دانش و حفظ خونسردی، شما هم می‌توانید در لحظه‌ای بحرانی، ناجی یک جان باشید.